Zuidelijk generaal Robert E. Lee gaf zich op 9 april 1865 over aan de Federale generaal Grant. Hiermee werd het einde van de Amerikaanse burgeroorlog ingeluid. Lee werd als opperbevelhebber van het Zuidelijke leger, The Army of the Northern Virginia, uiteindelijk verslagen in de Slag bij Appomattox.
Na de nederlaag bij Petersburg probeert Lee te ontsnappen richting Lynchburg om zijn leger opnieuw te bevoorraden met Grant op zijn hielen.
Het mag echter niet baten. Als Lee de grootte ziet van het Noordelijke leger van Grant, weet hij dat het over is. Na overleg met zijn staf besluit Lee met een witte vlag een overgave te bespreken met Grant. Alleen zijn artillerie commandant, Edward Porter Alexander was tegen. Alexander ging er terecht van uit dat als Lee zich overgaf, de strijd voor de andere Zuidelijke legers ook ten einde was.
Op de middag van 9 april 1865 reed General Robert E. Lee het erf van McLean House op, steeg af en verdween in het huis. Grant, omgeven door generaals en stafofficieren, zou spoedig volgen. Tientallen officieren, paarden en toeschouwers wachtten buiten. Na 90 minuten kwamen Lee en Grant naar buiten. Toe Lee weg reed, wilden enkele Unie soldaten hem juichend uitgeleide doen, maar Grant verbood dat onmiddellijk. Hij wilde dat Lee zich waardig kon terugtrekken naar zijn verslagen leger.
In bovenstaande kamer (gerestaureerd) van het McLean House ondertekende Lee de overgave van zijn Army of Northern Virginia. In de voorwaarden: De officieren moesten ieder hun individuele woord geven geen wapens meer te zullen opnemen tegen de regering van de Verenigde Staten. Elke compagniescommandant of regimentscommandant moest dit namens zijn manschappen tekenen. Daarbij werd vermeld dat de officieren hun pistolen mochten behouden. Voor alle Zuidelijke militairen gold dat ze hun eigen paard of muilezel en bagage mochten behouden, zodat ze naar huis konden gaan om daar hun land te bewerken en voor zich zelf te zorgen. Robert E. Lee is deze genereuze voorwaarden nooit vergeten en heeft daarom nooit toegestaan daar er kwaad zou worden gesproken over Noordelijk generaal Ulysses S. Grant.
Met deze ondertekening wordt wel eens onterecht het einde van de Amerikaanse burgeroorlog aangeven. Dit is echter niet juist. De laatste veldslag was de Slag bij Palmito Ranch (12 en 13 mei 1865). Dit was vreemd genoeg zelfs nog een Zuidelijke overwinning. De laatste Zuidelijke generaal die zich overgaf was Stand Watie (Cherokee) op 23 juni 1865. De Zuidelijke regering zelf heeft nooit een overgave ondertekend. De Zuidelijke president, Jefferson Davis en leden van zijn kabinet werden op 10 mei gearresteerd, terwijl hij op de vlucht was met de intentie naar Europa te varen. Davis zat vervolgens 2 jaar lang achter tralies.
Na de Amerikaanse burgeroorlog volgde de Reconstructie: De Reconstructie (Reconstruction, wederopbouw 1865-1877) staat voor de periode na de Amerikaanse Burgeroorlog, toen de vraag zich voordeed of de Geconfedereerde Staten van Amerika bij haar afscheiding definitief uit de Unie waren gestapt. Het noorden had het zuiden in de oorlog immers overwonnen en in dat geval kon het zuiden als vreemde mogendheid behandeld worden.
Abraham Lincoln was een groot voorstander van de reconstructie van de Unie, maar kreeg hiervoor geen kans. Hij werd vijf dagen na de capitulatie van het zuiden doodgeschoten. Zijn opvolger, Andrew Johnson, was eveneens voor een gematigde koers ten aanzien van het zuiden, maar dit leidde tot spanning met het Congres, dat een veel radicaler beleid wilde. Vanaf 2 maart 1867 werden vier Acts of Reconstruction (Reconstructiewetten) aangenomen. Hierin werd bepaald dat de zuidelijke staten verdeeld zouden worden in vijf bezettingszones, tot de gelijkheid van de zwarte bevolking aanvaard was. President Johnson sprak telkens zijn veto uit, maar het Congres, dat sinds de midterm-verkiezingen door de republikeinen gedomineerd werd, vond steeds een tweederdemeerderheid om dit veto te verwerpen. Het Congres beperkte de president in zijn machtsmiddelen. Het ontslag van ambtenaren en de benoeming van rechters in het Hooggerechtshof werden tegengewerkt. Een afzettingsprocedure was uiteindelijk het gevolg. De stemming hierover kwam één stem tekort, maar Johnson ging met pensioen aan het einde van zijn ambtstermijn in 1869. Na de verkiezingen werd Johnson, een democraat die bij de vorige verkiezingen door de republikeinen gesteund was, vervangen door president Ulysses S. Grant (de generaal en held uit de burgeroorlog), die volledig naar de zinnen van het Congres handelde.
In 1877 sloot presidentskandidaat Rutherford B. Hayes een overeenkomst met Zuidelijke Democratische kiesmannen. Als zij hem steunden, zodat hij president werd, zou hij de Federale troepen uit het zuiden terugtrekken, en de Reconstructie beëindigen. Dit gebeurde en binnen een aantal jaren waren alle maatregelen van de Reconstructie ongedaan gemaakt. De gelijkheid tussen blank en zwart werd opgeheven, hoewel dit in strijd was met de statelijke en federale grondwetten, en een segregatiesysteem werd ingevoerd (Jim Crow-wetten). Pas in de jaren ’50, ’60 en ’70 van de 20e eeuw zouden blank en zwart in het zuiden daadwerkelijk gelijke burgerrechten krijgen.
Het effect van de Amerikaanse burgeroorlog heeft dus zeker nog 100 jaar nageijld. Het is dus daarom vrij lastig een exacte datum te plakken aan het “einde van de Amerikaanse burgeroorlog”. Met de ondertekening van de overgave van Lee werd echter wel een begin aan het einde gemaakt…
rebelcivilwar 